Jak poznać mylne przekonania i zmienić błędne komunikaty

„Największym problemem w komunikacji jest iluzja, że do niej doszło.”
George Bernard Shaw

Słowa i gesty już na wczesnym etapie naszego rozwoju służą nam do komunikowania się z innymi ludźmi. Za ich pomocą uczymy się nazywać otaczający nas świat, opowiadać o nim, sygnalizować potrzeby, wyrażać swoje zdanie, dyskutować, rozmawiać. Zanim wejdziemy w dorosłe życie posługiwanie się językiem mamy opanowane zazwyczaj bardzo dobrze. Potrafimy budować prawidłowe zdania, odpowiednio dobierać słowa do sytuacji, w której się znaleźliśmy, używać zwrotów grzecznościowych, inicjować i podtrzymywać rozmowę z najbliższymi nam osobami. Często zgłębiając reguły dotyczące poprawnego wypowiadania się pomijamy zasady poprawnej komunikacji, która wydaje się niezbędna do satysfakcjonującego rozwoju naszych relacji z partnerem, relacji z rodzicem, relacji z dzieckiem czy współpracownikiem. Nie zawsze znajdujemy sposób na przekazanie drugiej osobie tego, czego potrzebujemy, co jest dla nas ważne, nie zawsze też łatwe jest dla nas zrozumienie kogoś, z kim chcielibyśmy porozumieć się. Nie wynika to ani z naszego wykształcenia ani z naszej inteligencji ani z ilości przeczytanych poradników, bliżej jest to związane z naszymi doświadczeniami, przeżyciami, umiejętnościami, które dostaliśmy bądź nie w naszych domach rodzinnych.

Trudności w komunikowaniu innym swoich potrzeb mogą być związane z ich nieznajomością, pomijaniem, umniejszaniem. Zrozumienie kogoś może być wyzwaniem wtedy, gdy pominiemy ważną informację o tym, że rozmawiając o tej samej rzeczy dwoje ludzi może mieć zupełnie odmienne spostrzeżenia, wyobrażenia o niej, inną koncepcję. Te same słowa, nawet dla bliskich sobie ludzi, mogą mieć inne znaczenie, inny ładunek emocjonalny, inne skojarzenie. I tutaj pojawia się niezrozumienie. Wzmacniamy je posługując się domysłami i przypuszczeniami, tworząc własne hipotezy i scenariusze zdarzeń, nie słysząc i pomijając pewne otrzymane informacje lub wyczytując z podanych informacji zbyt wiele. Nie konfrontujemy tego z wizją drugiej strony, z jej punktem widzenia – nie pytamy wprost, nie mówimy wprost.

Poprawna i czytelna komunikacja może pomóc uniknąć nieporozumień, obwiniania się nawzajem, przerywania sobie, odbiegania od tematu, upokarzania, krzyczenia, powracania wciąż do tych samych problemów. Zarówno pomiędzy dorosłymi jak i w relacji dorosły – dziecko, skuteczna komunikacja może pomóc w definiowaniu trudności, problemów i wprowadzaniu wspólnych rozwiązań w życie.

Nazywajmy to, z czym jest nam trudno w relacji – nie czekajmy aż druga strona się domyśli, pytajmy wprost – nie traćmy czasu na przypuszczanie i zgadywanie, a przedstawiając swój temat upewnijmy się, że druga osoba zrozumiała to, co mieliśmy na myśli – nie zakładajmy, że ma on dla niej takie samo znaczenie jak dla nas.

 

Sprawdźmy sami, jakie znaczenie w relacji może mieć komunikacja w sposób jasny, prosty i czytelny. Poniżej zamieszczam kilka wskazówek, które mogą okazać się pomocne i sprawić, że rozmawianie nie będzie już takie trudne. Zachęcam Was do wypróbowania.

• Formułuj wypowiedzi w pierwszej osobie, np.
  Mam poczucie, że…
  Czuję się…
  Czuję smutek, kiedy robisz…
  
  
• Formułuj bezpośrednie i konkretne wypowiedzi, np.
  Potrzebuję godzinę popracować na komputerze
  Czy możesz zrobić mi herbatę?
  Martwię się, że…
  
  
• Udzielaj informacji zwrotnych, używaj parafrazy (innymi słowami wyraź to, co usłyszałeś od drugiej osoby, by upewnić się, że dobrze zrozumiałeś), np.
  Rozumiem, że nie jesteś zadowolona z tego planu, czy tak?
  
  
• Skoncentruj się na chwili obecnej, nie wracaj do odległych wydarzeń w tej chwili.
  
  
• Pilnuj aktualnego tematu rozmowy – zawracaj, jeśli zboczycie z tematu, np.
  To ważne, co mówisz - porozmawiajmy o tym wieczorem, a teraz wróćmy do naszego tematu.
  
  
• Dopasuj komunikaty werbalne i niewerbalne – używaj właściwej mimiki, np.
  wypowiadając „Kocham Cię” np. uśmiechnij się
  
  
• Zadawaj pytania mające na celu upewnienie się czy dobrze zrozumiałeś drugą osobę, np.
  Co masz na myśli mówiąc, że…?
  Jak mam rozumieć Twoje słowa...?
  Możesz jeszcze raz mi to wyjaśnić, chciałbym dobrze to zrozumieć?
  Nie do końca rozumiem, co miałaś na myśli, zależy mi, by dobrze to zrozumieć, spróbuj wyjaśnić mi to jeszcze raz
  
  
• Dopytaj o emocje – to może pomóc Ci lepiej zrozumieć drugą osobę, np.
  Co poczułaś w tej sytuacji, chciałbym zrozumieć?
  Jak się teraz czujesz?
  Czy to Cię złości / smuci/ rozczarowuje / cieszy?
  
  
• Mów o tym, co Ci się nie podoba w sposób konstruktywny i nieraniący, np.
  Nie lubię, kiedy…
  Wolę tego nie robić…
  Czy możemy zrobić inaczej – będę czuł się z tym lepiej
  
  
• Dostrzegaj pozytywne strony, w trudnych rozmowach mów też o tym, co lubisz, co jest dobre.
  
  
• W codziennej komunikacji używaj „mowy intymnej” – to wyrażenia czy zwroty charakterystyczne dla danej pary, mogą to być np. zdrobnienia imienia, których używacie w stosunku do siebie

 

„Komunikacja pracuje dla tych, którzy nad nią pracują.”
John Powell

Autor tekstu: Magdalena Musiałowska-Paterek